เทียนกับประวัติศาสตร์ไทย ความเชื่อเกี่ยวกับเทียน ประเพณีและวัฒนธรรมเกี่ยวกับเทียน

สำหรับประเทศไทย น่าจะมีการใช้เทียนมาตั้งแต่สมัยก่อนสุโขทัย เพราะมีการถวายเทียนเข้าพรรษาจัดเป็นพิธีใหญ่ในสมัยนั้นแล้ว

มีข้อมูลในหลักศิลาจารึก ของพ่อขุนรามคำแหง บันทึกไว้ว่า

“คนในเมืองสุโขทัยนี้ มักทาน มักทรงศีล มักโอยทาน พ่อขุนรามคำแหง เจ้าเมืองสุโขทัยนี้ ทั้งชาวแม่ ชาวเจ้า ท่วยปั่วท่วยนาง ลูกเจ้าลูกขุน ทั้งสิ้นทั้งหลาย ทั้งผู้ชายผู้ญีง ฝูงท่วยมีศรัทธาในพระพุทธศาสน ทรงศีลเมื่อพรรษาทุกคน เมื่อออกพรรษากรานกฐิน เดือนณึ่ง จึ่งแล้ว เมื่อกรานกฐิน มีพนมเบี้ย มีพนมหมาก มี พนมดอกไม้ มีหมอนนั่งหมอนโนน บริพารกฐินโอ-ยทานแล่ปีแล้ญิบล้าน ไปสูดญัติกฐิน เถิงอไรญิก พู้น เมื่อจักเจ้ามาเวียง เรียงกันแต่อไร ญิกพู้นเท้าหัวลาน ดํบงคํกลอง ด้วยเสียงพาทย์ เสียงพิณ เสียงเลื้อน เสียงขับ ใครจักมักเล่น เล่น ใครจักมักหัว หัว ใครจักมักเลื้อน เลื้อน เมืองสุโขทัยนี้ มีสี่ปากประตูหลวง เที้ยรย่อมคนเสียดกันเข้ามาดูท่าน #เผาเทียน ท่านเล่นไฟ เมืองสุโขทัยนี้ มีดั่งจักแตก”

แสดงว่าสมัยสุโขทัยก็รู้จักเทียนแล้ว และอันที่จริงเทียนนั้นมีใช้และเป็นที่รู้จักกันมานาน คงยากที่จะบอกได้ว่าบนแผ่นดินแหลมทองนี้จะมีใช้กันมานานสักเท่าไร

การใช้การบูชาเทียนนั้นอยู่คู่กับประวัติศาสตร์และประเพณีไทยมายาวนาน มีความเชื่อมาตั้งแต่ในสมัยโบราณว่า จะทำให้ผู้ที่ทำการบูชาเทียนนั้น รอดพ้นจากเคราะห์ร้ายทั้งหลายที่อาจเกิดขึ้นมา เมื่อมีการบูชาเทียนแล้วจะทำให้ผู้ที่บูชาได้รับความโชคดี อยู่เย็นเป็นสุข ไม่เจ็บไม่ไข้ได้ป่วย สุขภาพแข็งแรง โดยเทียนที่จะใช้ในการพิธีบูชาเทียนนี้ แบ่งออกได้ 3 ประเภทใหญ่ๆ ดังนี้

• การบูชาเทียนสะเดาเคราะห์ ใช้จุดเพื่อปัดเป่าสิ่งชั่วร้ายและภัยอันตรายที่จะเกิดขึ้นออกไปจากตนเอง

• การบูชาเทียนสืบชะตา ใช้จุดเพื่อต่ออายุตนเอง ให้มีอายุยืนยาวและมีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรงไม่ป่วยไข้

• การบูชาเทียนรับโชค ให้จุดเพื่อเป็นการเสริมดวงชะตาตามราศี ทางด้านโชคลาภให้มีโชค มีลาภแก่ตนเอง ถูกหวยรวยทรัพย์ ได้ขายที่ดิน ที่สวน ที่นา ที่บ้าน เป็นต้น

นอกจากนี้ยังมีการนำเทียนไปใช้เป็นเครื่องหอม และทำเครื่องหอม เช่นเทียนร่ำ ตลอดจนนำเทียนไปใส่เครื่องหอมไทย ทำเทียนอบที่ใช้สำหรับร่ำขนมซึ่งมีกลิ่นซึ่งเป็นเป็นเอกลักษณ์ของขนมไทย เทียนเหล่านี้เป็นสิ่งที่ใช้ในราชสำนัก และผู้มีฐานะมาโดยตลอด

จะเห็นได้ว่า เทียน เป็นสิ่งที่อยู่คู่กับวิถีชีวิตของคนไทยมายาวนานทั้งในแง่ ประวัติศาสตร์ ความเชื่อ วัฒนธรรม และประเพณีต่างๆของคนไทย